به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، پس از انتشار این خبر اظهارنظرهای مختلف کارشناسان اقتصادی در رابطه با راه اندازی بازار مشتقه ارزی مطرح شد که عموما تشکیل این بازار را برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز ضروری عنوان کردند. اما در این بین همه در انتظار موضع رسمی بانک مرکزی به عنوان متولی بازار ارز کشور بودند که سرانجام ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی نیز از موافقت صد در صدی این بانک با راه اندازی بازار مشتقه ارز البته به شرط اجرای برجام خبر داد. به این ترتیب فعالان اقتصادی چشم به راه اندازی این بازار دوخته اند که پیش بینی می شود عمده فعالان اقتصادی از جمله واردکنندگان، صادرکنندگان و همچنین سرمایه گذاران خارجی به مشتریان ثابت این بازار مبدل شوند. هفته نامه بازار امروز در نخستین شماره ضمیمه بورس کالا به سراغ عزت الله یوسفیان عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رفته است تا نظر وی را در رابطه با راه اندازی بازار مشتقه ارزی و چند و چون اجرای این طرح بپرسد. متن کامل گفت و گو را در ادامه می خوانید؛

برخی کارشناسان نوسانات نرخ ارز را یکی از تهدیدهای بزرگ اقتصادی ایران در سال های اخیر قلمداد می کنند، نظر شما در این رابطه چیست؟

 بله درست است، یکی از مشکلات اصلی گردش اقتصادی کشور به نوسانات بعضا شدید و نبودن حس اعتماد به آینده نرخ ارز حتی در کوتاه مدت بر می گردد، از این رو دولت هر گونه اقدامی را در جهت دادن حس آرامش و اعتماد به نرخ ارز انجام دهد، قطعا در جهت ثبات و امنیت اقتصادی گام برداشته است.

بارزترین مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز طی سال های اخیر به افرادی برمی گردد که از صندوق توسعه ملی وام های ارزی گرفتند ولی با رشد ناگهانی ارزش ریالی بهای دلار مواجه شدند. فکر کنید دلار ۱۰۰۰ تومانی ظرف مدت کوتاهی به ۳۰۰۰ تومان رسید و در اینجا هیچ کس جوابگوی نوسانات ارزی و زیان هنگفت این افراد نبود؛ اینجاست که مشکلات سیستم بانکی و دولت روی هم انباشته می شود و سرمایه گذاران داخلی و خارجی به سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی ایران به عنوان یک ریسک و خطر بزرگ نگاه می کنند. البته باید به وام گیرندگان ارزی انواع فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران را اضافه کنیم که هیچ دل خوشی از نوسانات شدید نرخ ارز در چند سال گذشته ندارند.

راه های کنترل این نوسانات چیست؟

 دولت یا باید آنقدر ارز در اختیار داشته باشد که بتواند به راحتی بازار را مدیریت کند و بدون دخالت، کشف قیمت ارز را به بازار بسپارد یا اینکه از طریق ابزارهای مالی بتواند زمینه پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز برای ماه های آینده را فراهم کند. در اینجا به بازار مشتقه ارز می رسیم که با مطرح شدن در شورای عالی بورس در دستور کار بانک مرکزی و سازمان بورس قرار گرفته است که بدون شک اقدامی در راستای ثبات اقتصادی کشور خواهد بود. بنده معتقدم اگر بازار مشتقه ارزی با حمایت کامل بانک مرکزی راه بیفتد و دولت نیز به این بازار بها دهد، بازار مشتقه ارزی می تواند نمره ۲۰ و درخشان کارنامه اقتصادی دولت تدبیر و امید باشد.

آیا راه اندازی بازار مشتقه ارزی تاثیری در ورود سرمایه های خارجی به کشور می گذارد؟

 امروز همه در انتظار لغو تحریم های بین المللی و بازشدن مرزهای ایران برای آغاز تجارت با دنیا هستند که بدون شک یکی از مطالبات اولیه سرمایه گذاران خارجی برای ورود به بازارهای ایران، ثبات بهای ارز خواهد بود. به طور حتم سرمایه گذارانی که نوسانات بهای ارز طی سال های اخیر را مشاهده کنند، ریسک بزرگ نوسانات ارزی را برای سرمایه گذاری هایشان نمی پذیرند و راهی ایران نخواهند شد. به این ترتیب وجود بازاری رسمی و قانونمند برای معاملات آتی ارز که سرمایه گذاران بتوانند به محض سرمایه گذاری در پروژه ای با گرفتن موقعیت خرید در این بازار، ریسک نوسانات ارز در آینده را پوشش دهند می تواند دغدغه اصلی سرمایه گذاران بین المللی برای ورود به ایران را برطرف کند.

مزایای بازار مشتقه ارز برای سرمایه گذاران داخلی چیست؟

 راه اندازی بازار مشتقه ارز به نفع سرمایه گذاران داخلی، تولیدکنندگان و صادر کنندگان نیز خواهد بود، چرا که زمانی زمینه رشد یک بنگاه اقتصادی و افزایش سرمایه گذاری ها فراهم می شود که بازیگران از آینده سرمایه گذاری و برنامه ریزی خود مطلع باشند و به نوعی شفافیت و امنیت در فعالیتهای اقتصادی وجود داشته باشد؛ از این رو نوسان نرخ ارز به عنوان عاملی تاثیر گذار بر قیمت کالاها و خدمات، مانع بزرگی برای سرمایه گذاری های داخلی و خارجی در سالهای اخیر بوده که بازار مشتقه ارز میتواند تا حدودی زیادی این مانع را رفع کند.

آیا معاملات آتی ارز می تواند در واقعی شدن نرخ ارز در بودجه های سنواتی هم تاثیری بگذارد؟

 شما شک نکنید که اگر بتوان چشم انداز روشنی از قیمت ارز طی بازه زمانی برای مثال ۶ ماهه داشت، دولت می تواند با برآورد دقیق تری بودجه های سنواتی را مد نظر قرار دهد و به مجلس بیاورد. شما فکر کنید که کماکان فروش نفت در بودجه سنواتی حرف اول را می زند، درحالیکه در بدترین حالت ممکن ما باید تا پایان برنامه پنجم توسعه میزان وابستگی بودجه به نفت را به صفر می رساندیم که امروز در حال وارد شدن به برنامه ششم هستیم.

در این بین ما همیشه با اما و اگرهای متعدد و اعداد فرضی در بودجه روبه رو هستیم که هیچ اطمینانی از پایداری آنها نداریم. برای مثال بودجه را براساس فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت آن هم اگر نفت جهانی ۵۰ دلار و نرخ دلار در بازار نیز ۳۰۰۰ هزار تومان باشد، می بندیم؛ اما میدانیم که هیچ یک از این اعداد واقعی نیست. حالا شما فکر کنید که دولت به بازار مشتقه ارز بها دهد و این بازار را کوچک نشمرد؛ نتیجه این می شود که با رشد قابل توجه عمق و حجم معاملات این بازار باتوجه به لغو تحریم های بین المللی، این بازار مالی علاوه بر همه مزیت هایش همچون آرامش و امنیت سرمایه گذاری در کشور، می تواند به اصلاح نرخ دلار در بودجه های سنواتی منجر شود به طوریکه دولت امروز می داند که میانگین بهای ارز طی یکسال آینده چه مقدار است و دیگر با اعداد فرضی به خانه ملت نمی آید.

طی ماه های اخیر بازهم برخورد پلیسی برخی نهادها با دلالان بازار ارز را مشاهده کرده ایم، آیا این روش می تواند به ثبات بازار و کاهش سفته بازی های ارزی منجر شود؟

 خیر، برخورد پلیسی سال هاست که برای مقابله با دلالان بازار ارز صورت می گیرد و به جز تاثیر چند روزه و مقطعی هیچ حاصلی ندارد. البته اینگونه برخورد ها باید با شمار محدودی از صرافی های غیر مجاز انجام شود اما اینکه توقع ثبات بازار ارز از این طریق را داشته باشیم، منطقی نیست. تجربیات این چنین اقتصاد ایران است که باید از آنها درس گرفت و فهمید که به جای مقابله با دلال که هیچ گاه از بازارها حذف نمی شود، باید بازارهای مالی را ایجاد کرد تا این سفته بازان با هدف کسب سود جذب این بازارهای مالی بشوند. به این ترتیب بازار فیزیکی و واقعی از سفته بازی های ارزی در امان می ماند و دیگر شاهد نوسانات شدید و کاذب قیمت ها نخواهیم بود.

اگر موضوع دیگری باقی مانده بفرمایید؛

 با توجه به موارد ذکر شده به نظر می رسد که وقت راه اندازی بازارهای مالی برای افزایش عمق و ثبات اقتصاد ایران فرا رسیده به طوریکه بازار مشتقه ارزی که قرار است در بورس کالای ایران راه اندازی می شود می تواند آغازگر این ابزارهای نوین مالی باشد تا فعالان اقتصادی در وهله نخست بتوانند در بازاری نظام مند و با قوانین مشخص، ریسک های خود را پوشش دهند و از طرف دیگر مسوولان نیز نگران سفته بازی در بازار نقدی و فیزیکی ارز نخواهند بود.

منبع: بازار امروز